W praktyce gospodarczej przyjmuje się, że kontrakt menedżerski to umowa cywilnoprawna, na mocy której menedżer zobowiązuje się za wynagrodzeniem do stałego sprawowania zarządu przedsiębiorstwem zleceniodawcy. Do kontraktu menedżerskiego jako umowy o świadczenie usług stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Dlatego zdarza się, że szpital (lub inna jednostka lecznicza) chcąc pozyskać dodatkowe przysłowiowe ręce do pracy proponuje lekarzowi umowę zlecenie (wykonywanie usług medycznych poza działalnością gospodarczą) zamiast kontraktu (wykonywanie usług medycznych w ramach działalności gospodarczej). Jeśli lekarz, który otrzymał Aby tego rodzaju umowa objęta została regulacjami VAT musi spełniać wymóg wykonywania jej w ramach działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 15 ust. 2 ww. ustawy działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12.02.2013 r. sygn. II UK 184/12, podkreślił, że mają one zapobiegać sytuacjom w których pracodawcy wymuszaliby na pracownikach rozwiązanie stosunku pracy i przejście na tzw. samozatrudnienie, tj. rozpoczęcie działalności gospodarczej i prowadzenie jej w oparciu o obowiązki (czynności) realizowane w ramach stosunku pracy. Jednym z uprawnień przedsiębiorców jest prawo do zawieszenia działalności gospodarczej. Na gruncie przepisów przedsiębiorcą jest wspólnik spółki cywilnej, a nie sama spółka. W konsekwencji, aby spółka cywilna została skutecznie zawieszona, każdy ze wspólników musi złożyć wniosek o zawieszenie działalności w tym zakresie. Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93), Kontynuacja działalności gospodarczej w formie umów cywilnoprawnych. Przedsiębiorca ma prawo do zawieszenia prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, jeżeli nie zatrudnia pracowników. Okres zawieszenia wynosi minimum miesiąc i może trwać przez F7FDkgJ. Ten tekst przeczytasz w 8 minut Usługa została wykonana 18 lipca 2022 r. i tego samego dnia pani Agata otrzymała wynagrodzenie gotówką. Zleceniobiorczyni nie jest pracownicą spółki X, a między panią Agatą a zleceniodawcą nie zachodzą powiązania w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT. Jak pani Agata powinna rozliczyć PIT i VAT od tej umowy zlecenia, a jakie obowiązki podatkowe ciążą na spółce X jako płatniku? Pani Agata, która nie prowadzi działalności gospodarczej, na podstawie umowy zlecenia zawartej z X spółką z przyjęła do wykonania usługę polegająca na rozdawaniu ulotek reklamowych w centrum miasta. Umowa ta określa: warunki wykonywania czynności (ulotki mają być rozdawane w pobliżu restauracji spółki X), wynagrodzenie (ma wynieść 150 zł brutto) i odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich (ponosi ją zleceniodawca). Jak pani Agata powinna rozliczyć PIT i VAT od tej umowy zlecenia, a jakie obowiązki podatkowe ciążą na spółce X jako płatniku? Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL Kup licencję Przejdź do strony głównej Szczególnie w okresie letnim rozwija się rynek pracy sezonowej. Jakie są prawa pracownika sezonowego, jakie obowiązki pracodawcy i czy cudzoziemcy mogą świadczyć pracę sezonową? Poniżej warunki wykonywania pracy sezonowej. Czym jest praca sezonowa?Jakie są prace sezonowe?Zezwolenie na pracę sezonową cudzoziemca – jakie?Co powinna zawierać umowa o pracę sezonową?Ile można pracować w sezonie?Czy można zatrudnić sezonowo młodocianego pracownika?rozwiń >Czym jest praca sezonowa? Prawo pracy nie definiuje pracy sezonowej a zagadnienia z nią związane są uregulowane w różnych przepisach, jednak nie zawsze wprost. Ciekawie na ten temat wypowiada się Sąd Najwyższy w wyroku z 3 kwietnia 1986 r., III URN 20/86. Sąd wskazuje, że: „Określenie "praca sezonowa" pochodzi od słowa "sezon" oznaczającego porę roku. Wypływa stąd wniosek, iż chodzi o pracę wykonywaną tylko przez część roku, związaną z określonym sezonem, tj. z właściwościami pór roku, zwłaszcza warunkami atmosferycznymi”. Jakie są prace sezonowe? Najczęściej prace sezonowe wykonywane są latem, może to być np. praca w obiektach turystyczno-wypoczynkowych; praca w gastronomi; praca ratownika wodnego; praca na statku turystycznym czy na promie; praca pilota wycieczki czy przewodnika; praca na budowie; praca pomocnik rolnika; praca w handlu. Często praca sezonowa jest utożsamiana z czasową pracą cudzoziemców lub z pracą tymczasową (właśnie o charakterze sezonowym, okresowym, doraźnym) wykonywaną na rzecz danego pracodawcy użytkownika. Zezwolenie na pracę sezonową cudzoziemca – jakie? Inspekcja pracy oraz Europejski Urząd ds. Pracy (ELA) w swoich kampaniach ukierunkowanych na pracowników sezonowych, pod hasłem „Prawa przez cały rok” podkreśla, że mobilni pracownicy UE, czy cudzoziemcy wykonujący pracę okresowo mają prawo do sprawiedliwych, niedyskryminujących i godnych warunków pracy i płacy, takich jak pracownicy lokalni. Cudzoziemcy spoza Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii, legalnie przebywający na terytorium RP (np. na podstawie wizy „05b”, „01” „20”, czy w ramach ruchu bezwizowego - do 90 dni w ciągu każdych 180 w całej strefie Schengen), muszą posiadać zezwolenie na pracę sezonową oznaczone literą „S”. Zezwolenie wydaje starosta właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania pracodawcy. Co ważne, nie może to być standardowe zezwolenie typu „A”. Praca sezonowa cudzoziemca nie jest też dopuszczalna na podstawie oświadczenia wpisanego do ewidencji w powiatowym urzędzie pracy. Co do zasady, taka praca sezonowa może być wykonywana tylko w ramach konkretnych rodzajów działalności, sklasyfikowanych według PKD, w których wydawane są zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca, jest to: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo oraz działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (a w ramach nich poszczególne podklasy). Co powinna zawierać umowa o pracę sezonową? Umowa o pracę sezonową, zawierana w ramach stosunku pracy powinna być sporządzona w formie pisemnej. Powinna określać: - strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności: rodzaj pracy w tym zakres obowiązków; miejsce wykonywania pracy; wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia; wymiar czasu pracy; termin rozpoczęcia pracy. Praca sezonowa może być również wykonywana na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia czy też umowy o dzieło). Wówczas nie istnieje obowiązek stosowania się do praw pracowniczych określonych w kodeksie pracy. Należy jednak zagwarantować minimalną stawkę godzinową, która wynosi w 2022 r. - 19,70 zł za każdą godzinę wykonanego zlecenia lub świadczonych usług. Typem takiej cywilnoprawnej umowy, charakterystycznej dla pracy sezonowej jest też umowa o pomocy przy zbiorach, zawierana z rolnikiem i jego pomocnikiem (np. na czas prac w polu i zbioru ogórków). Ile można pracować w sezonie? Umowy na prace sezonowe zawierane są zwykle na czas określony czy na czas wykonania określonej pracy, tj. na okres sezonu, tymczasowo. Co ciekawe, nie trzeba pamięć o generalnych limitach. Zasadą jest, że łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać 3. Przy pracach sezonowych i dorywczych ww. obostrzenia nie obowiązują - jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy. Czy można zatrudnić sezonowo młodocianego pracownika? Młodocianych którzy ukończyli 15 lat, a nie przekroczyli 18 lat można zatrudniać przy tzw. pracach lekkich. Co ważne, praca lekka nie może powodować zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego, a także nie może utrudniać młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego. Często młodociani w okresie wakacyjnym są zatrudniani do takich prac jak: roznoszenie ulotek, segregowanie dokumentów czy korespondencji, prace pomocnicze w ogrodnictwie i prace polowe takie jak: pielenie, zbiory płodów ogrodniczych i prace porządkowe (bez używania sprzętu mechanicznego i bez pracy na wysokości. Takie prace, a konkretnie wykaz lekkich prac określa pracodawca po uzyskaniu zgody lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy. Wykaz ten wymaga zatwierdzenia przez właściwego inspektora pracy. Wykaz lekkich prac nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym. Należy pamiętać, że czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę, a w wieku powyżej 16 lat - 8 godzin na dobę. Chcesz dowiedzieć się więcej, sprawdź » Dokumentacja kadrowa 2022. Zasady prowadzenia i przechowywania Ustawa o podatku dochodowym w odrębny sposób kwalifikuje przychód z tytułu umowy zlecenia oraz z działalności gospodarczej. Są to bowiem dwa różne źródła przychodów. W kontekście tej informacji należy zastanowić się, czy umowa zlecenie może być zawarta przez przedsiębiorcę w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej i jak sklasyfikować tak uzyskany przychód. Umowa zlecenie jako działalność wykonywana osobiście Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy PIT źródłem przychodu podatnika jest działalność wykonywana osobiście. W tej kategorii mieszczą się przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Co jednak istotne, zastrzeżono w tym przypadku wyjątek. Otóż z treści art. 13 pkt 8 ustawy PIT wynika, że przepisu tego nie stosuje się do przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej. W konsekwencji, jeżeli umowa zlecenia jest zawarta w ramach działalności gospodarczej, to przychód uzyskany z takiej umowy należy kwalifikować do pozarolniczej działalności gospodarczej, a nie do działalności wykonywanej osobiście. Podatnik prowadzący działalność gospodarczą może zawierać umowy zlecenia z innymi przedsiębiorcami, jednakże przychód z tego tytułu będzie zaliczany do pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT). Umowa zlecenie a działalność gospodarcza W świetle powyższych wyjaśnień pojawia się pytanie, czy każda umowa zlecenia zawarta przez przedsiębiorcę zawsze będzie kwalifikowana do pozarolniczej działalności gospodarczej. W celu odpowiedzi na tak postawione pytanie należy wyjaśnić, że ustawa PIT we własnym zakresie określa, co należy rozumieć pod pojęciem działalności gospodarczej. Zgodnie z definicją zawartą w art. 5a pkt 6 ustawy PIT jest to działalność wykonywana we własnym imieniu, która charakteryzuje się takimi cechami jak zorganizowanie, ciągłość oraz zarobkowy charakter. Zatem dla wystąpienia działalności gospodarczej konieczne jest łączne spełnienie wszystkich trzech przesłanek w kontekście aktywności gospodarczej podejmowanej przez podatnika. Ponadto musimy także wskazać na treść art. 5b ust. 1 ustawy PIT, gdzie wskazano, że za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności; są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności; wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością. Na umowę zlecenie zawieraną przez przedsiębiorcę należy zatem patrzeć z perspektywy wskazanych warunków i przesłanek. Zasadniczo do przychodów z działalności wykonywanej osobiście nie można zaliczyć przychodów uzyskanych przez podatnika na podstawie umów zlecenia w warunkach wskazujących, że jest to działalność zorganizowana, ciągła i zarobkowa (art. 5a pkt 6 ustawy PIT). Trzeba jednak podkreślić, że nie jest definitywnie wykluczona możliwość, aby przedsiębiorca zawarł umowę zlecenia, która będzie kwalifikowana osobno jako działalność wykonywana osobiście. Musimy bowiem pamiętać, że nie w każdym przypadku, w którym zakres czynności wykonywanych w ramach umowy zlecenia jest identyczny z zakresem prowadzonej działalności gospodarczej, przychód uzyskany z tytułu tej umowy stanowi przychód z działalności gospodarczej. Ostateczna kwalifikacja do właściwego źródła przychodu będzie uzależniona od spełnienia przesłanek wskazanych w art. 5a pkt 6 oraz w art. 5b ust. 1 ww. ustawy. W przypadku źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza, w ustawie PIT przyjęto zasadę, że do tego źródła przychodów zaliczane są przychody podatnika, jeżeli prowadzi on działalność gospodarczą w warunkach określonych w definicji działalności gospodarczej obowiązującej dla celów podatku dochodowego. Niemniej przepisy prawa podatkowego w żaden sposób nie zabraniają czy też nie ograniczają podatnikowi prowadzącemu działalność gospodarczą możliwości równoczesnego uzyskiwania przychodów z tytułu umów zlecenia kwalifikowanych jako przychody z działalności wykonywanej osobiście. Stanowisko to można potwierdzić, dokonując analizy treści interpretacji wydawanych przez organy podatkowe. Przykładowo Dyrektor IS w Katowicach w piśmie z 2 lutego 2017 roku, nr podał, że choć czynności wykonywane w ramach umowy zlecenia na rzecz zleceniodawcy będą tożsame z czynnościami wykonywanymi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na rzecz innego podmiotu, jednak skoro umowa zlecenia, o której mowa, nie zostanie zawarta w ramach działalności gospodarczej, to przychody osiągane z tego tytułu będą mogły być zakwalifikowane do przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Podsumowując, wskażmy, że w kontekście rozpatrywanego zagadnienia możemy mieć do czynienia z dwiema możliwymi sytuacjami: Podatnik prowadzący działalność gospodarczą zawiera umowę zlecenie, której elementy konstrukcyjne wskazują, że są spełnione przesłanki działalności gospodarczej określone zarówno w art. 5a pkt 6, jak i art. 5b ust. 1 ustawy PIT. W tym przypadku przychód z tytułu tak zawartej umowy zlecenia należy zakwalifikować do pozarolniczej działalności gospodarczej. Podatnik prowadzący działalność gospodarczą zawiera umowę zlecenie, która nie spełnia warunków do kwalifikowania jej jako działalności gospodarczej. W rezultacie umowa zlecenie będzie uznana za odrębne od działalności źródło przychodu, jakim jest działalność wykonywana osobiście. Przykład 1. Podatnik prowadzący działalność gospodarczą zawarł z innym przedsiębiorcą umowę zlecenie na świadczenie usług, które zasadniczo pokrywają się z profilem działalności zleceniobiorcy. Jednakże z treści zawartej umowy wynika, że odpowiedzialność za rezultat ponosi zleceniodawca, zlecenie ma być wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zleceniodawcę, a zleceniobiorca nie ponosi ryzyka gospodarczego. Z uwagi zatem na fakt, że łącznie są spełnione wszystkie przesłanki określone w art. 5b ust. 1 ustawy PIT, tego rodzaju umowa zlecenie będzie traktowana nie jako przychód z działalności gospodarczej, lecz jako działalność wykonywana osobiście. Nawet w sytuacji, gdy przedsiębiorca wykonuje umowę zlecenie, w której ramach świadczy usługi pokrywające się z zakresem prowadzonej działalności gospodarczej, to gdy nie są spełnione przesłanki działalności gospodarczej określone w ustawie o podatku dochodowym, uzyskany w ten sposób przychód będzie uznany za działalność wykonywaną osobiście. Umowa zlecenie - rozliczenie Konsekwencją zakwalifikowania umowy zlecenia jako działalności wykonywanej osobiście jest po pierwsze to, że tego rodzaju przychodu podatnik nie ujmuje w księgach podatkowych prowadzonych na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Po drugie opodatkowanie umowy zlecenia następuje za pośrednictwem płatnika, którym w tym przypadku będzie zleceniodawca. Obowiązkiem płatnika jest pobór zaliczek na podatek z tytułu umowy zlecenia i przekazanie ich w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki (podatek) – na rachunek urzędu skarbowego, przy którego pomocy naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika wykonuje swoje zadania. Na zakończenie wskażmy, że zgodnie z art. 41 ust. 2 ustawy PIT płatnicy nie są obowiązani do poboru zaliczek od należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8, jeżeli podatnik złoży oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3. W konsekwencji to zleceniobiorca ocenia, czy w jego przypadku zawarta umowa zlecenie powinna być zakwalifikowana do działalności wykonywanej osobiście, czy też do działalności gospodarczej. Niektóre czynności wykonywane w ramach umów cywilnoprawnych nie są opodatkowane VAT. Do takich umów należą umowy cywilnoprawne, o których mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy o PIT. Takie umowy należą do źródeł przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Wykonywana osobiście Za przychody z takiej działalności uważa się przychody uzyskane na podstawie umowy–zlecenia lub umowy o dzieło zawartej wyłącznie z osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, osobą prawną i jej jednostkami organizacyjnymi oraz jednostkami organizacyjnymi niemającymi osobowości prawnej. Za działalność wykonywaną osobiście nie uważa się umowy – zlecenia (umowy o dzieło) zawartej między dwiema osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej. Działalność gospodarcza Ustawa o PIT oraz ustawa o VAT wskazują, jakich czynności nie uznaje się za działalność gospodarczą. Według art. 5b ustawy o PIT za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: - odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności, - są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności, - wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą. Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 3 ustawy o VAT za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności: - z tytułu których przychody zostały zakwalifikowane do przychodów uzyskanych na podstawie umów o pracę, - z tytułu których przychody zostały zakwalifikowane do przychodów z umów – zleceń lub dzieła pod warunkiem, że z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich. Przepis ten stosuje się również do usług twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych wynagradzanych w formie honorariów. O tym, czy czynności wykonywane na podstawie umowy zlecenia są opodatkowane VAT, decydują wymienione w przepisach przesłanki ustawowe. Warunkiem koniecznym do uznania podmiotu za podatnika VAT jest ustalenie, czy przychody z umowy–zlecenia lub umowy o dzieło osiągane są w sposób, który można uznać za prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. Tak więc, aby daną osobę uznać za podatnika VAT, musi ona prowadzić samodzielną działalność gospodarczą nawet, jeżeli jej faktycznie nie zarejestrowała w CEIDG. Ważne postanowienia umowne Aby umowa zlecenia (dzieła) nie została objęta podatkiem od towarów i usług, strony muszą w treści umowy określić, że za rezultat wykonanej pracy w ramach umowy–zlecenia odpowiada zlecający, a praca jest wykonywana pod kierownictwem oraz w czasie i miejscu wyznaczonym przez zlecającego. Wykonywane przez zleceniobiorcę czynności nie są wtedy uznawane za działalnością gospodarczą. Praca świadczona na umowę–zlecenie (dzieło) powinna więc mieć cechy zbliżone do umowy o pracę w zakresie podporządkowania, oznaczenia czasu miejsca świadczenia pracy, wynagrodzenia, a także odpowiedzialności i ryzyka wobec osób trzecich. To zleceniodawca ma kontrolować wykonanie pracy i odpowiadać za skutki jej wykonania. Chodzi tutaj o odpowiedzialność za czynności realizowane przez zleceniobiorcę w ramach wykonania zlecenia, a nie za popełnienie czynów niedozwolonych, gdyż to jest odpowiedzialność na zasadzie winy. Jeśli więc treść umowy i warunki jej wykonywania spełniają te warunki, to wynagrodzenie otrzymane z umowy zlecenia (dzieła) nie jest opodatkowane VAT. W praktyce, standardowe druki umów cywilnoprawnych nie zawierają wszystkich określonych przepisami prawa klauzul wyłączających, więc umowy te powinny być objęte podatkiem od towarów i usług. Przykład NAUKA JĘZYKÓW Pani Kasia Nowak jest zatrudniona na umowę–zlecenie w szkole językowej XYZ sp. z jako lektor języka angielskiego. Umowa jest wykonywana pod kierownictwem i na odpowiedzialność zlecającego. Wynagrodzenie pani Kasi wynosi 1000 zł. Zlecenie nie jest więc objęte podatkiem od towarów i usług. Kiedy jest obciążone Jeżeli podmiot zawiera umowy–zlecenia (dzieła) w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, to wówczas jest podatnikiem VAT. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Dla uznania czynności za wykonywaną w ramach działalności gospodarczej nie jest zatem ważny rezultat, lecz zamiar osiągania zysku. Aby świadczenie usług uznać za działalność gospodarczą, należy udowodnić, że w momencie wykonania usługi podatnik miał zamiar świadczyć takie usługi wielokrotnie, a więc w sposób częstotliwy, nawet jeżeli faktycznie wykonał tylko jedną usługę. Ciężar przeprowadzenia takiego dowodu spoczywa na organie podatkowym. Nie ma zatem wątpliwości, że jeśli podmiot prowadzi działalność gospodarczą, to świadczone przez niego usługi są opodatkowane VAT. Przykład ŚWIADCZENIE POMOCY PRAWNEJ Mecenas Piotr Kowalski rozpoczął działalność gospodarczą i świadczy usługi radcy prawnego we własnej kancelarii prawnej. W ramach tej działalności mec. Kowalski zawiera z klientami umowy zlecenia dotyczące usług pomocy prawnej. W tym przypadku przychody uzyskane z tytułu usług pomocy prawnej, świadczonych na zlecenie, są związane z działalnością gospodarczą, wchodzą w zakres tej działalności, więc są opodatkowane VAT. Te okoliczności wykluczają zakwalifikowanie przychodów uzyskiwanych w ramach umowy zlecenia za przychody z działalności wykonywanej osobiście nieobjętych VAT. Tak więc adwokaci, czy radcowie prawni, którzy prowadzą działalność gospodarczą i zawierają umowy zlecenia (dzieła) obejmujące czynności związane z pomocą prawną, powinni od uzyskanych przychodów płacić VAT. Gdyby natomiast mec. Kowalski podjął się, na podstawie umowy zlecenie, np. malowania mieszkania, wówczas byłaby to umowa wykonywana osobiście poza działalnością gospodarczą. Podsumowując można wywnioskować, że czynność jest opodatkowana VAT, gdy wykonywana jest w ramach działalność gospodarczą, a więc gdy osoba działa jako przedsiębiorca. Do działalności gospodarczej ustawa o VAT zalicza czynności osób wykonujących wolne zawody. Nieco inaczej przedstawia się świadczenie usług w zakresie zastępstwa procesowego z urzędu. Według interpretacji Izby Skarbowej w Łodzi z 18 lipca 2012 r. (IPTPP4/443-260/12-4/OS) „świadczenie usług w zakresie zastępstwa procesowego z urzędu stanowi działalności wykonywanej osobiście i z tytułu wykonywania tej działalności radca prawny jest podatnikiem podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 15 ustawy". Ponadto izba podkreśliła, że radca prawny nie może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego przewidzianego w art. 113 ustawy o VAT, a dotyczącego podatników, których obroty w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły 150 tys. zł. Pytanie o możliwość zawierania umów zlecenia na usługi medyczne przy jednoczesnym świadczeniu tychże w ramach działalności gospodarczej jest jednym z częściej zadawanych przez moich klientów. Skąd problem Problem bierze się stąd, że nie wszystkie szpitale, nie na wszystkich oddziałach i nie zawsze mogą (lub chcą) zakontraktować usługi z zewnątrz. Wiąże się to bowiem z procedurami przetargowymi, ale też i z polityką samej jednostki leczniczej. Dlatego zdarza się, że szpital (lub inna jednostka lecznicza) chcąc pozyskać dodatkowe przysłowiowe ręce do pracy proponuje lekarzowi umowę zlecenie (wykonywanie usług medycznych poza działalnością gospodarczą) zamiast kontraktu (wykonywanie usług medycznych w ramach działalności gospodarczej). Jeśli lekarz, który otrzymał taką propozycję, nie ma zarejestrowanej działalności gospodarczej, nie musi się nad niczym zastanawiać. Śmiało może podjąć się świadczenia usług na podstawie umowy zlecenia. Inaczej jednak jest w przypadku lekarza, który ma zarejestrowaną działalność gospodarczą. Czym zatem są te dwie kategorie: działalność gospodarcza i działalność wykonywana osobiście i czym się od siebie różnią? Działalność gospodarcza Pozarolnicza działalność gospodarcza, nazywana również jednoosobową działalnością lub po prostu działalnością gospodarczą, to wg ustawy podatkowej działalność zarobkowa prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której przychody nie są zaliczane do innych źródeł przychodów. Tak więc najważniejsze cechy działalności gospodarczej to: zarobkowy cel wykonywanie jej w sposób zorganizowany i ciągły prowadzenie jej we własnym imieniu na własny lub cudzy rachunek. Działalność wykonywana osobiście Czym zatem jest działalność wykonywana osobiście? Wg ustawy podatkowej (upraszczając dla potrzeb lepszego zrozumienia) przychodem z działalności wykonywanej osobiście jest przychód ze świadczenia usług na podstawie umowy zlecenia, uzyskiwany wyłącznie od firm lub instytucji niebędących firmami. Na tym etapie rozważań jedyna różnica, jaka się wyłania dotyczy faktu, że nie można świadczyć usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej w ramach umowy zlecenia, natomiast jak najbardziej można to robić w ramach prowadzonej działalności. Dalej jednak ustawa mówi, że do przychodów z osobistej działalności nie zalicza się przychodów uzyskiwanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, które to umowy z punktu widzenia kodeksu cywilnego również są umowami zlecenia. Konsekwencje W konsekwencji, co do zasady, nie można świadczyć poza prowadzoną działalnością gospodarczą usług, których zakres pokrywa się z zakresem prowadzonej działalności. W przypadku ludzi wykonujących takie zawody jak prawnik, księgowy czy lekarz jest to wykluczenie oczywiste. Niemniej możliwa jest podatkowo sytuacja, w której lekarz może świadczyć swoje usługi zarówno w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, jak i poza nią w ramach działalności wykonywanej osobiście. Ustawa podatkowa zwraca bowiem uwagę, że nie można uznać za działalność gospodarczą czynności, nawet jeśli pokrywają się z jej zakresem, jeśli łącznie spełnione są trzy warunki: odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyjątkiem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności; są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności; wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością. W tym miejscu warto przyjrzeć się ostatniemu z trzech warunków, bowiem dwa pierwsze raczej nie budzą wątpliwości, i zastanowić się, co też on oznacza. Dla lepszego zrozumienia posłużę się tutaj dwoma przykładami: Przykład 1 Lekarz świadczy swoje usługi, które polegają na przyjmowaniu pacjentów. Praca świadczona jest pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zleceniodawcę. Odpowiedzialność wobec osób trzecich, czyli pacjentów, ponosi zleceniodawca. Wynagrodzenie lekarza ustalone zostało w taki sposób, że otrzymuje określoną stawkę za przyjęcie każdego pacjenta. Przykład 2 Lekarz świadczy usługi polegające na dyżurowaniu w określone dni przez określoną liczbę godzin na oddziale szpitala. Praca świadczona jest pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zleceniodawcę. Odpowiedzialność wobec osób trzecich, czyli pacjentów, ponosi zleceniodawca. Wynagrodzenie lekarza jednak ustalone zostało jako stawka za godzinę dyżuru. Jak widać z przytoczonych przykładów – w pierwszym przypadku nie został spełniony trzeci warunek, gdyż ryzyko gospodarcze obciąża lekarza, bo zarobi on lub nie, w zależności od tego, czy będą pacjenci, czy nie. W drugim przypadku ryzyko gospodarcze nie obciąża lekarza, ponieważ niezależnie od wszystkiego otrzyma on umówione wynagrodzenie. Na koniec tych rozważań pragnę zwrócić uwagę, że powyższe przykłady to tylko przykłady i nie należy ich uogólniać. Każdą z umów zlecenia należy badać indywidualnie i w zależności od jej treści podejmować decyzje. Szczególną ostrożność powinny zachować tu osoby chcące wejść w stosunek prawny ze swoim byłym pracodawcą, korzystające jednocześnie z przywilejów składkowo-podatkowych, a więc osoby korzystające z preferencyjnych składek ZUS i/lub osoby rozliczające się z fiskusem na zasadach podatku liniowego, ponieważ niespełnienie przez umowę zlecenie powyższych trzech warunków łącznie może skutkować przekwalifikowaniem jej na działalność gospodarczą i utratą przywilejów. Monika Zalewa Biegły Rewident Księgowa dla lekarzy Ekspert w dziedzinie rachunkowości i finansów

umowa zlecenie wykonywana w ramach działalności gospodarczej